گل یخ
همه چیز با آن زنگ بی هنگام تلفن آغاز شد، بعد از ظهر تفتیده و طولانی یکی از روزهای مردادماه ، باز هم مثل روزهای دیگر، بی حوصله و کسل روی تختخوابم افتاده بودم تا عصر شود و نسیمی بوزد، بلکه بتوانم به کار و مشغله های معمولم برسم ، زنگ تلفن به صدا در آمد، میان خواب و بیداری گوشی را برداشتم و گفتم :
ــ بفرمایید!
پس از مکث کوتاه ، صدای آرام و گرفته ی غریبه ای از آن طرف سیم به گوشم رسید:
ــ می توانم چند دقیقه مزاحمتان شوم ؟
فکر کردم باز هم گرفتار همان مزاحم های بی چشم و رو شده ام و خواستم گوشی را بگذارم که دوباره با همان صدای محزون گفت :
ــ خواهش می کنم !
حسی مرموز و کنجکاوی ای خاص مرا از گذاشتن گوشی بازداشت . گویی دست ناپیدای تقدیر بازویم را کرخ کرده بود تا بر خلاف همیشه که بی درنگ گوشی را بر جای می گذاردم در میان خواب و بیداری چشم به سقف دوزم و منتظر مانم .
آن وقت بود که ادامه داد:
ــ ممنونم . یک وقت فکر نکنید از آن مزاحم های بی سرو پا هستم ! باور کنید این اولین بار است که بی اختیار دستم بر شماره گیر تلفن چرخیده ، می دانید از شدت کلافگی در این بعدازظهر گرم و بی پایان بود، فکر کردم شاید از غصه خوردن و آشفتگی بهتر باشد، این طور نیست ؟
او منتظر ماند اما من همچنان ساکت بودم . دوباره گفت :
ــ به هر حال خیلی به ذوقم می خورد اگر همین بار اول و آخر هم کسی به حرف هایم گوش نمی داد، از این بابت از شما متشکرم .
و ادامه داد:
ــ می دانید یکباره هوس کردم برای کسی حرف بزنم ، کسی که مثل دور و بری هایم نباشد، کسی دیگر و گوشی دیگر... و البته ناشناس ! برای همین زنگ زدم و صدای شما اعتمادم را جلب کرد، در حالی که اصلاً نمی دانم کی هستید، کجا هستید و چند سال دارید؟ فقط همین قدر فهمیدم که زن هستید.
پس از مکثی باز ادامه داد:
ــ ببینم به نظر شما مسخره نیست که آدم فقط با یک کلمه به کسی اعتماد کند؟
اما من این طورم و گاهی فقط به طنین یک صدا و یا برق یک نگاه اعتماد می کنم ، یعنی انگار به کمک یک حس درونی ، کشف و شهود می کنم و خوشبختانه تا به حال هم اشتباه نکرده ام .
و خنده کوتاهی سرداد و باز ساکت شد و من در حالی که دیگر کاملاً بیدار شده بودم ، همچنان ساکت دراز کشیده و گوش می دادم .
آن وقت ادامه داد:
ــ از قرار معلوم شما نمی خواهید چیزی بگویید اما من تازه زبانم باز شده است و تا حرفم را قطع نکنید دست بردار نیستم . راستی بگذارید چیزی از شما بپرسم ، به نظر شما این زندگی یک بازی احمقانه نیست ؟ اینکه توی این هستی بی پایان و بدون سر و ته که نه اولش معلوم است و نه آخرش ، روی یکی از این بی نهایت اجرام معلق ، موجوداتی ناچیز و چهار دست و پا بیایند و برای خود دفتر و دستکی راه بیندازند و حرف و حدیث و حساب و کتابی و آن هم فقط در فرصت کوتاهی به اندازه ی عمر یک شهاب چه سوداهایی که در سر نمی پرورانند! دسته دسته در فاصله ی یک نیستی تا نیستی دیگر می آیند و با این همه خیالات باطل و آرزوهای محال ، خب که چی ؟ تا به حال فکر کرده اید که ما کی هستیم وجریان چیست ؟
و دوباره ساکت شد. من دیگر نیم خیز روی تختخوابم نشسته بودم و داشتم با تعجب به حرف های این ناشناس مغموم گوش می دادم که باز ادامه داد:
ــ همه هم فکر می کنند عمر نوح دارند و بر نصف کاینات مسلط ؛ آن چنان با غرور راه می روند و با یقین حرف می زنند که انگار نه انگار این موجود حقیر همان بازیچه ی محکوم به زوال دست روزگار است .
و بعد که مرا همچنان ساکت یافت گفت :
ــ خب مثل اینکه از متانت شما سوءاستفاده کردم و حسابی سرتان را درد آوردم اما در عوض کمی سبک شدم . به هر حال هر که بودید لطف کردید حوصله به خرج دادید و حرف هایم را شنیدید. خداحافظ .
و گوشی را گذاشت .
آن وقت من نیز پس از چند لحظه که همچنان هاج و واج از حرف های او گوشی را در دست گرفته بودم ، حواسم سر جا آمد و گوشی را در جایش گذاشتم .
تنها سایه ی کم رنگی از حرف هایی که زده بود، فردای آن روز و آن هم زمانی به یادم آمد که دوباره حوالی همان ساعت زنگ تلفن به صدا درآمد. این بار هم با تأنی گوشی را برداشتم و گفتم :
ــ بفرمایید!
آن وقت همان صدا پاسخ داد:
ــ چه خوب ! خودتانید؟ باور کنید اصلاً قصد نداشتم دوباره تلفن بزنم ، شماره تان در حافظه ی تلفنم مانده بود و بی اختیار دستم پیش رفت و...
پس از مکثی ادامه داد:
ــ یعنی دروغ می گویم ، خیلی هم بی اختیار نبود. اصلاً همین بعداز ظهری خداخدا می کردم شماره تان در حافظه ی تلفن مانده باشد، که خوشبختانه همین طور هم بود اما برای اینکه خاطرتان جمع شود که من آدم بی سروپایی نیستم ، اگر ناراحت شده اید همین حالا قطع کنید و من هم دیگر زنگ نمی زنم .
راستش نمی دانم کدام لجاجت مرموزی مرا واداشت تا تلفن را قطع نکنم ، او نیز پس از چند لحظه مثل دون ژوانی کارکشته که با اولین ترفند، شکار تازه اش را رام می کند، خنده ی کوتاهی از سر رضایت کرد و ادامه داد:
ــ قرارمان سر جای خود باشد، شما مجبور نیستید حرف بزنید. همین قدر هم که گوش می کنید نیمی از لطف را در حق من کرده اید. راستش من هنوز نمی دانم شما کی هستید، مجرد یا متأهل ، بچه دارید یا نه .
و ساکت شد. در دل گفتم چقدر پررو! همین الان شرط کرده بود فقط او حرف بزند. خیال می کند من خام هستم و ناگهان مثل کودک گول خورده ای دهان باز می کنم . همچنان منتظر ماندم .
آن وقت گفت :
ــ خب اشکالی ندارد، در عوض شما هم از من چیزی نمی دانید. و باز خنده ی شیطنت باری سرداد که یعنی حالا مرا نیز مثل خودش در دام دغدغه ی وسوسه ی شناسایی مخاطب گرفتار ساخته است ! بعد گفت :
ــ راستی نمی دانم حرف های دیروزم یادتان هست یا نه . البته انتظاری هم ندارم یادتان باشد اما به نظر من با وجود تمام این بی اعتباری و ابهام و ندانم کاری ما آدم ها و با وجود این هستی مطلق و بی انتها که هنوز هم کسی از ماورای آن خبر ندارد، باید پای یک چیزی در میان باشد، یک چیزی که این هستی نمی تواند بدون آن سر پابماند، انگار چیزی مثل توری نامرئی یا حبابی بلورین روی سر همه ی این کاینات کشیده شده است . نمی دانم چیست ؟ اما مطمئنم که هست ؛ شاید یک فکر باشد، یک حکمت یا یک انرژی ، نمی دانم ، اما هر چه هست وجود دارد. شما چه فکر می کنید؟
وقتی دید خیال ندارم سکوتم رابشکنم ، باز ادامه داد:
ــ من خیلی وقت است که به دنبال آن گمشده می گردم و دلم می خواهد چیزی را که فلاسفه و حکما نیافتند، پیدا کنم ، مسخره نیست ؟
پس از مکثی کوتاه دوباره ادامه داد:
ــ اما می دانید به نظر من پیدا کردن حقیقت بیشتر به ایمان و امید نیاز دارد تا به معرفت و فلسفه و اینکه آدم دلش را پاک سازد، به خاطر همین من مأیوس نمی شوم و به جست وجو ادامه می دهم و قول می دهم اگر به جایی رسیدم ، دوستانم را هم بی خبر نگذارم .
و بعداز مکثی گفت :
ــ مخصوصاً دوستان ساکت و صبورم را...
خنده ای کوتاه کرد و این بار بدون خداحافظی گوشی را قطع کرد. دلم می خواست رو به رویم بود و با همین گوشی تلفن به مغزش می کوبیدم .
فردا درست در همان لحظات معمول ، ناخودآگاه منتظر صدای زنگ تلفن بودم . لحظات آن قدر کش دار و طولانی می گذشت که دیگر حرصم درآمده بود اما او زنگ نزد. اول سایه ای از دلتنگی در اتاقم نشست اما در عرض یک ساعت حالم به جا آمد و با خودم فکر کردم که دیگر از شر رشته ی دراز دغدغه های یک پریشان فکر و وسوسه های یک یاوه گو خلاص شده ام .
پس فردا درست رأس ساعت سه بعداظهر زنگ تلفن به صدا درآمد. مطمئن نبودم که او باشد، با تأنی گفتم :
ــ بفرمایید!
با پررویی جواب داد:
ــ دلتان برایم تنگ نشده بود؟
حتی اگر نزدیکترین کسانم تا این حد ازخودراضی شده بودند، بلافاصله گوشی را می گذاشتم . اما نمی دانم دوباره کدام طلسم جادویی بازویم را فلج کرده بود که مثل عقب مانده های ذهنی ، حیران و با دهان باز، منتظر حرف هایش ماندم . فقط در دل به خودم ناسزا فرستادم که ای بُزدل همین مانده که آب دهانت هم سرازیر شود.
آن وقت او دوباره با همان صدای سُکرآوری که انگار تسخیرم کرده بود، دوباره آرام آرام مثل کرجی بانی که در تاریک و روشن سحرگاهی برخلاف مسیر رودخانه پارو می زند و پیش می راند، ادامه داد:
ــ اعتراف می کنم که انگار دیگر نمی توانم زنگ نزنم ؛ یعنی وابسته شده ام ! مسخره نیست ؟ لابد می پرسید به چی ، فقط به یک کلمه ؟ اما من می گویم حتی اگر همان یک کلمه هم نبود باز می شد دلبسته شد. مگر حتماً باید چیزی دیده و لمس شود تا آدم را گرفتار کند؟ همین که حال و هوای دیگری دهد کافی است .
و بعد پرسید:
ــ شما تا به حال رُمان خوانده اید؟
با سکوت من او ادامه داد:
ــ می خواستم بگویم گاه آدم با خواندن رمانی جادویی درگیر و گرفتار همان فضا و حال و هوا می شود، با یکی از شخصیت های آن انس و الفتی خاص برقرار می کند، با او می خندد و همراهش گریه می کند، در صورتی که تمام اینها فقط زاییده ی تخیلات کسی دیگر است . پس با این حساب لازم نیست حتماً چیزی در کنار آدم باشد تا با او همزبانی کنیم .
مکثی کرد و گفت :
ــ تازه من چیزی دارم به اندازه ی یک کلمه ، نه بیشتر و نه کمتر، این طور نیست ؟
و باز ساکت شد. این بار پس از سکوتی طولاتی تر که مرا نیز مردد کرد، ادامه داد:
ــ حالا دیگر من کسی را دارم ، یک کسِ واقعی ! کسی که خیلی بیشتر از یک کلمه است . کسی که منتظر زنگ تلفنم می ماند و این انتظار هر چقدر هم که باشد، تحمل می کند و حتی در صورت سکوتِ من در پشتِ خط هم تلفن را قطع نمی کند، این خیلی مهم است ! معنایش این است که یک دوست پیدا کرده ام ، یک دوست واقعی و نه دوستی خیالی و تخیلی ، و حالا از این دوست خوب یک انتظارِ کوچولو دارم و آن اینکه جوابِ خداحافظیِ دوستش را بدهد.
و خداحافظی کرد و منتظر ماند اما من همچنان ساکت بودم تا بالاخره گوشی را گذاشت .
دیگر تا یک هفته خبری نشد. مثلِ احمق ها حوالی ساعت سه بعدازظهر دلشوره می گرفتم و بی تاب می شدم . مدام خود را به آن راه می زدم که لابد غذایِ ظهرم بد بوده یا گرمازده شده ام و سعی می کردم سرم را به چیزی گرم کنم اما آن دلشوره ی لعنتی دست بردار نبود. آخر هفته به زمین و زمان و آن صدایِ گرفته ی محزون و صاحبِ بیگانه و مجنونش بد و بیراه می گفتم . چیزی نمانده بود که برای همیشه تلفن را قطع کنم و اجازه ندهم که دیگر بازی هایی از این دست ذهنم را اوراق کنند و برنامه هایم را درهم ریزند. که روز هشتم و درست در همان ساعت زنگِ تلفن به صدا درآمد. این بار بدون معطلی و بدون اینکه حتی یک کلمه از من شنیده باشد تند و تند شروع کرد که :
ــ نشد، آخرش نشد که دیگر تماس نگیرم . خب آدم است دیگر و نمی تواند در برابر بعضی وسوسه ها مقاومت کند.
و بعد ساکت شد و آهسته پرسید:
ــ راستی در عرض این یک هفته دستگیرم شد که آن نامعلومی که این خیمه ی لاجوردی آسمان را سرپا نگه داشته ، یعنی همان گمشده ی من باید چیزی باشد از جنس امید، دوستی و انتظار، درست همان چیزی که نگذاشت من نیز رها کنم و دیگر به شما زنگ نزنم . آن گمشده باید چیزی از این قبیل باشد که این قدر استوار و دیرپاست ، شما این طور فکر نمی کنید؟
ولی من با خیالی آسوده و خاطری خشنود همچنان ساکت بودم که او دوباره گفت :
ــ یعنی چیزی است شبیه همین ها، مثل آرزوهایِ خوب و مثلِ روشنایی روز، و خلاصه جنسِ همه ی خوبی هاست . اگر بیشتر شناختمش حتماً برایتان خواهم گفت . هرچه که هست همان نگذاشت آن صدا را فراموش کنم و دیگر تلفن نزنم . جای شوره زار یأس و برهوت ناامیدی ، نم بارانی به دشتِ ملالم پاشیده است . راستی شما چه فکر می کنید؟ اصلاً کی هستید، چه کار می کنید، کجا هستید؟ اما نه ، لازم نیست چیزی بگویید. بگذارید همین روشنایی اندک در همین فانوس لرزان باقی ماند.
و دوباره خداحافظی کوتاهی قطع کرد.
تا دو ماه ، گاه و بیگاه اما حوالی همان ساعت زنگ می زد. گاه هر روز پشت سر هم درست در همان ساعت زنگ می زد و گاه نیز چند روزی نه خبری از او داشتم و نه ردپایی و در تمام این مدت او بود که در میان سکوت و خاموشی من بار حرف زدنی یک طرفه را به دوش می کشید. هیچ گاه نشان نداد تمایلی به باز کردن باب گفت وگو دارد، هیچ گاه تلاشی نمی کرد که مرا به سخن وادارد. انگار همین قدر که به حرف هایش گوش می دادم برایش کافی بود و دغدغه ی دیگر در سرنمی پروراند.
با خود فکر می کردم که شاید سکوت مرا همچون برگ های سفید و نانوشته ی دفتر خاطراتش تلقی می کند که هر روز بر رویِ آن حرف هایِ غریب و تازه اش را می نویسد و می نویسد و ورق می زند و می گذرد. او از هر دری حرف می زد، از زمین و زمان ، از دیروز و امروز، از نهان و آشکار، از همه چیز. گاه چیز جالبی را که آن روز دیده و یا شنیده بود برایم تعریف می کرد، گاه قطعه شعر یا کلامی را که در جایی خوانده بود، برایم تعریف می کرد، گاه قطعه شعر یا کلامی را که در جایی خوانده بود، برایم شمرده می خواند. گاه از امیدها و آرزوها و تلاش ها و جست وجوهایش می گفت . گاه با اندوه سخن می گفت و گاه با ذوق ، گاه شکوه می کرد و گاه شکر، گاه خشمگین بود و گاه شادمان ، اما هرچه بود انگار آن شورِ مذابِ نهفته در سینه اش تمامی نداشت و ناگفته هایِ دیرینه اش به انتها نمی رسید. گاه از رنگ ها می گفت ، از سبز و آبی و بنفش و گاه از صدایِ آب و عبور باد و تکانِ برگ ... گاه از موسیقی می گفت و از جادوی صدا و گاه اصلاً قطعه ای را می گذاشت و انگار ادامه ی حرف هایش را در هارمونی دلنشین آن نت ها جست وجو می کرد.
خلاصه می گفت و می گفت و می گفت و من همچون شب زده ای خمار مانده و یا مجنونی از همه جا رانده فقط به این اعتبار که او ناشناسی است بی اسم و رسم و گمنامی است بی غل و غش و اثری نمی گذارد و جایی نمی ماند، تنها دل به این شوریده دل و گوش به این مست مدهوش می سپردم و حرف هایش را می شنیدم و می گذشتم . در طول این مدت فقط یک بار در میان حرف هایش تلفن را قطع کردم ، هفته ی پیش حرفش را نیمه تمام رها کرد و بعد از مکثی طولانی گفت ، راستی شما چقدر قشنگ نفس می کشید! که بی اختیار نفسم به شماره افتاد و تلفن را قطع کردم و محکم به دیوار پشتِ سرم تکیه دادم و با طپشِ قلبِ خودم تنها ماندم و این در حالی بودکه هنوز نمی دانستم او کیست ، نامش چیست ، کجاست و اصلاً چه کار دارد، عاقل است یا دیوانه ، مست است یا هوشیار، حتی گاه به شبهه می افتادم و تردید می کردم که آیا او حقیقت است یا پندار، حضور دارد یا وهمی بیش نیست ؟ اصلاً او که بود که این طور آن بعدازظهرهای یکنواخت و کسالت بار را حال و هوایی دیگر بخشیده بود؟
پاییز از راه رسیده بود و غبار کهربایی رنگ خویش را بر در و دیوار و شیشه ها پاشیده و سفره ی دلتنگی خود را برای همه ی عالم گسترده بود که یک روز در میان حرف هایش گفت :
ــ راستی دیگر فکر می کنم آن ناپیدایی که همه ی کاینات را سرپا نگاه داشته و آن نیرویِ ماورایی که خیمه ی هستی را برافراشته و نیز آن یگانه ی گمشده ی من همان عشق باشد.
اینجا بود که ناگهان و بدونِ اختیار گفتم :
ــ نه ، عشق نیز بازیچه ای بیش نیست !
بی آنکه از حرف زدن من پس از ماه ها خاموشی ، خود را شگفت زده بنماید، شتابزده پاسخ داد:
ــ هرگز! عشق تنها حقیقت ماندگار است .
بار دیگر گفتم :
ــ عشق فریب است و سرابی ساخته ی ذهنِ آدمیان تا در رنج هایشان تسکینی بیابند و روزگار را به هر ترتیبی شده بگذرانند.
گفت :
ــ کسی که این گونه بیندیشد یعنی هرگز عشق را نشناخته است .
گفتم :
ــ مگر شما هیچ وقت عاشق شده اید که این طور مطمئن حرف می زنید؟
گفت :
ــ لزومی ندارد خودم عاشق شده باشم ، آثار عاشقان را خوانده ام ، موسیقی شان را شنیده ام و دسترنجشان را دیده ام ، آیا این همه کافی نیست تا به آن ایمان بیاورم ؟
دوباره ساکت شده بودم و او این بار با صدایی آرامتر گفت :
ــ راستی سخن از کدام واژه و گریز به کدام وادی دیگری غیر از عشق می توانست زبانِ سنگدلی لجوج و ساکتی صبور را باز کند؟
این را گفت و گوشی را گذاشت .
هرگز بنا نداشتم رسم غریبِ این مکالمه ی یک طرفه را بشکنم و خود را درگیر بازیِ کودکانه ی الفاظ نمایم اما بدون اختیار این کار را کردم و هرچه بود دیگر طلسم شکسته بود.
دو روز بعد زنگ زد و این بار سلامش را با سلام و تعارفش را به گرمی پاسخ دادم . از اینکه سکوت را شکسته بودم و خود را راحت کرده بودم هیچ ابراز تعجبی نمی کرد، چنان که انگار در تمام این ماه هایِ خاموشی ، من نیز با او هم صحبت بودم و اصلاً سکوتم را عین پاسخ تلقی می کرده است ، آن وقت گفت :
ــ چطور دلتان می آید که نام عشق را بازی بگذارید و این تنها دغدغه ی روح بشری را ناچیز انگارید! همان دغدغه ای که حتی از هزاران سال پیش بر دیوارِ غارها و لابه لای نقوشی ساده و بدوی نقش بسته و هنوز که هنوز است اساسی ترین سودا و دلمشغولی انسان هاست . این همه قول و غزل و مسجد و معبد و بحث و جدل همه از دولتِ سر عشق است . کدام یک از اینها کهنه شده است و بی رونق که حالا ادعا کنیم که عشق نیز سراب و فریبی بیش نیست ؟
گفتم :
ــ زندگی رنج است ؛ یک رنجِ بی پایان ! ما آدم ها هستیم که می کوشیم تا با این گونه بازی ها به آن رنگ و لعابی بزنیم و آن را زیبا سازیم ، فقط برایِ اینکه از رنج این سفر بکاهیم .
گفت :
ــ نه ، هرگز! که زندگی هدیه ای الهی است ، اما رنج ، دستاوردی بشری و محصولِ بی عدالتی ، مثل جنگ که حاصلِ جهل است و هر دویِ آنها که دست پرورده ی آدم ها. اما زندگی ، زندگی است ! فرصتی رؤیایی است و هر کسی که این فرصت را بیهوده از دست ندهد، بازی را برده است .
گفتم :
ــ چطور می توان بیهوده و باطل نبود؟
با لحنی محکم گفت :
ــ با امید، با تلاش ، با آرزو، با جست وجو، با نگاه ، با گفت وگو.
بعد از مکثی ادامه داد:
ــ و اصلاً شاید روزی هم با نگاه ، با لبخند، با دوستی ، با پیوند.
و چون مرا همچنان ساکت و حیران یافت ، گفت :
ــ من دیگر این گونه فکر می کنم ، به خاطر همین هم از سردرگمی نجات یافته ام . بگذارید صریح بگویم ، این ماه ها روزگارم بهاری شده است .
و بعد مثل همیشه خداحافظی کرد.
پیش از این هرگز به حرف هایی که می زد فکر نمی کردم و فقط در همان دقایقی که سخن می گفت حواسم به او بود، درست مثل گوش دادن به صدایِ رادیو در فاصله ی میان باز کردن و بستنِ پیچِ آن . اما این اواخر، هر بار تا تلفنِ بعدی گاهی ذهنم به سمت گفته های او کشیده می شد، حرف هایی که گاه به فکرم فرو می برد و گاه مغموم و زمانی سرخوشم می کرد.
هفته ی بعد که زنگ زد پیش دستی کردم و گفتم :
ــ مثلِ اینکه خیلی تند رفتید!
و بعد با طعنه ادامه دادم :
ــ می ترسم دوستِ مأیوس و مستأصلِ چند ماهِ قبلِ من با این سرعتِ سرسام آوری که در پیش گرفته ، ناگهان واژگون شود. راستی چه شد که آن همه تردید و تشویش ، جایِ خود را به این همه امید و اعتماد داد؟
این بار با لحن مرموزتری پاسخ داد:
ــ دلیلش را نمی دانید؟
گفتم :
ــ باید بدانم ؟
گفت :
ــ البته اگر دیوارهای بلندِ غرور و انکار بگذارد!
اما من واقعاً نمی دانستم ، به خاطر همین گفتم :
ــ خب که چی ؟
گفت :
ــ اینکه این ماه ها کسی را پیدا کرده ام که با او می گویم و از او می شنوم ، منتظرش می مانم و منتظرم می ماند، به او فکر می کنم و به من فکر می کند.
گفتم :
ــ فقط همین ؟
پاسخ داد:
ــ در این دنیایِ به این بزرگی و برایِ هر آدمی فقط همین یک نفر کافی است . کسی برای زمزمه کردن ، دردِ دل کردن ، شکوه کردن ، از هر دری حرف زدن ، کسی برای ...
اما دیگر هیچ نگفت و گوشی را گذاشت . این بار مانده بودم که این دیوانه ی پریشان دل و این غریبه ی بی شکیب ، حرف حسابش چیست و از من چه می خواهد. فکر می کردم که به راستی تکلیفم با این جویباری که به ناگهان در برهوتِ زندگیِ من راه یافته و آرام آرام دارد راه خویش را از میانِ سنگ و خاره می جوید و به پیش می رود، چیست ؟ گاه خاموش کردنِ سودایی و فرونشاندنِ شوری دیگر، از توان آدمی خارج می شود. درست مثل آنکه بخواهیم بر باد، لگام زنیم و یا باران را به زنجیر کشیم . به همین خاطر بود که این روزها احساس می کردم مفتون و معتادِ حرف های او شده ام و دیگر مرا چاره ای نبود جز آنکه می گذاشتم تا این نسیم جادویی همچنان از میان شاخ و برگ هایِ فرسوده ی بودنم وزیدن گیرد و تارهای زنگار بسته ی روحم را بپالاید و بنوازد. باید همچنان دل به زمزمه هایِ این غریبِ آشنا و سر به سودایِ این ناشناسِ از راه رسیده می سپردم و در میان کلماتش گمشده ی خویش را می جستم .
روز بعد که تلفن کرد گفت :
ــ دلم می خواهد از آنها که زندگی را سراسر رنج می دانند بپرسم خیلی خب ، چه باید کرد؟
گفتم :
ــ باید انسان بود و فقط خوبی کرد.
گفت :
ــ آسان است و نصیحت عافیت طلبان .
گفتم :
ــ دلم می خواهد از آنها که سرانجام راز این هستی را گشوده اند و به رمز زندگی رسیده اند بپرسم چه باید کرد؟
گفت :
ــ باید عاشق بود و تنها دوست داشت .
گفتم :
ــ دروغ است و مصلحت فریبکاران .
گفت :
ــ نه ! فقط قدری سخت است و از هیچ کس ساخته نیست مگر عاشقان .
گفتم :
ــ اما در این دنیایِ خراب کجاست بهانه ای برای دوست داشتن ، چه رسد به سودای عاشقی !
گفت :
ــ بهانه های دوست داشتن همه جا در اطرافِ ماست . بر دوش باد، همراهِ آب و هم نفسِ صدا. اما حق باشماست ، سودای عاشقی دور است و دست یافتن به آن اقبالی بلند می خواهد.
گفتم :
ــ پس ما در دو مسیر متفاوتیم .
گفت :
ــ بعکس ! ما شانه به شانه ی یکدیگریم ، فقط من چند قدمی از شما جلوترم .
پرسیدم :
ــ آخر چطور؟
گفت :
ــ هر که اهلِ خوبی باشد، بهتر از همه ی آدم هاست و هر که عاشق باشد، از مرز آدمی فراتر است .
همین که فردا زنگ زد، پیشدستی کردم ، می خواستم بدانم در ادعایش چقدر بی پیرایه است و سفره ی دلش تا کجا گسترده است . به همین دلیل از حال و روزش پرسیدم و از کار و بارش ، از دیروز و امروزش و از گذشته و هنوزش ... اما او تمامی سؤال هایم را خالصانه و بی پرده پاسخ می گفت و هیچ ابهامی را باقی نمی گذاشت . اینکه فرزند ارشد خانواده ای متوسط است و فارغ التحصیل دانشکده ی فنی و شاغل در شرکتی خصوصی و با اتکا به همین شغل ، بر رویِ پایِ خود ایستاده و با دستمایه ها و علایقِ خود دلگرم و راضی است ، اینکه این روزها بزرگترها از هر ترفندی برای به درآوردنِ او از تنهایی و تجرد استفاده می کنند. در پاسخِ سؤالِ متقابلِ او، من نیر گامی از جاده ی صداقت و صراحت بیرون نگذاشتم و به دور از غبار دروغ و مصلحت برایش گفتم که : روانشناس هستم و می نویسم و ترجمه می کنم و کلاس می روم و مشاوره می دهم تا بتوانم جوابگوی حوایج خود باشم و منت غیر نکشم و اینکه سالِ پیش پدر و مادرم با اصرار و پافشاری می خواستند یوغ بندگیِ مردکی بیگانه با من و دنیایم را بر گردنم بیندازند و خوشبختانه توانستم به بهانه ی استخدامی که پیش آمده بود از شهر و کاشانه ام کوچ کنم و به اینجا بیایم و اکنون نیز تنها زندگی می کنم و به همین زندگیِ ساده و بی آلایشم دلخوشم و هیچ آرزویی در دل ندارم و... این شد که ناگهان هر دوی ما در عرضِ چند دقیقه تمامِ آنچه را که هفته ها و ماه ها از یکدیگر نمی دانستیم بر هم عیان کردیم و بیرون ریختیم .
در تمام فصل پاییز و نیمی از فصلِ زمستان ، گاه وبیگاه زنگ می زد و او می گفت و من می شنیدم ، من می گفتم و او می شنید. فقط ساعت تماس از بعدازظهرهایِ کوتاه آن فصول به آخر شب هایِ بلند و یلدایی زمستان منتقل شده بود وگرنه همان طنین آشنا و خوش آهنگ بود و همان اعترافاتِ بی ریا و همان سلام گرم و آغازین و همان وداعِ زودرسِ پایانی و دیگر هیچ .
از کارش می گفت و روزمرگی هایش ، از خستگی برنامه هایِ یکنواختش ، از زمین و آسمان که گاه چقدر دوست داشتنی و زمانی چه ملال انگیز می شود، از دلگرمی ها و تعلقاتش ، از کتاب ها و از نوارهایش ، از طبیعت ، از سرما و از جلوه هایِ بی بدیلِ زمستان و... من هم برایش از روزهایم می گفتم ، از آنچه که رفته بود و از کسانی که دیده بودم ، از خوانده ها و شنیده هایم ، از رنجِ مردم و از بهانه هایِ ساده ی زنان برای خوشبختی ، از انسان می گفتم و تنوع رفتارهایشان ، از اتاق کوچکم می گفتم و از تنهایی هایم و از گنجشک های کوچکی که هر صبح سروصداکنان ، جیره شان را در ایوانِ خانه ی من می جستند. خلاصه هر دو از اینکه با مخاطبی آشنا و ناپیدا راز دل می گفتیم ، راضی بودیم و خشنود.
یک روز ناگهان در حرف هایش گفت :
ــ می خواهم ببینمت .
این حرف را چنان ناگهانی و بی مقدمه گفت که من یک مرتبه سکوت کردم و ماندم حیران که چه پاسخی بدهم . حتی نمی توانستم فکرش را بکنم که روزی این محرمِ ماه های بی خبری را ملاقات کنم . به همین خاطر هم قاطعانه گفتم :
ــ نه !
گفت :
ــ چرا؟
گفتم :
ــ مگر همین طور که هست چه عیبی دارد؟
باز هم تکرار کرد که :
ــ می خواهم ببینمت .
گفتم :
ــ می ترسم .
گفت :
ــ از چی ؟
گفتم :
ــ از اینکه همه چیز خراب شود.
و ادامه دادم :
ــ می دانی در حال حاضر همزبانی دارم شریک سفره ی تنهایی ام و رؤیایی که با آن ، دیگر روزگارم بیهوده نمی گذرد. می ترسم که یکباره همه ی اینها را از دست بدهم . حالا اگر اندکی تعلق خاطر احساس می کنی ، به خاطرِ من هم که شده لطف کن و دیگر اصلاً تماس نگیر.
این را گفتم و گوشی را گذاشتم . روز بعد که زنگ زد گفت :
ــ فکر کرده ای دیوانه ام و یا بیکاره ای هرزه گرد، چطور انتظار داری که ناگهان تمام کنم در حالی که ماه هاست دلبسته ام ؟
پرسیدم :
ــ هیچ فکر کرده ای به چی دلبسته ای ؟
پاسخ داد:
ــ به صدایت .
گفتم :
ــ چه بهانه ی واهی ای !
گفت :
ــ تنها صدایی در خاطر می ماند و نگاهی . صدایت را یافته ام ، حال نگاهت را می جویم .
گفتم :
ــ حیف است ! خرابش نکن ، بگذار این تنها دلبستگیِ روزهای خالی مان همچنان پابرجا بماند، بگذار هنوز هم گاه و بیگاه این بویِ خوش ، روحمان را سرمست سازد تا بعد که دست تقدیر هر یک را به کدام گوشه ای راند.
گفت :
ــ می خواهم ببینمت .
گفتم :
ــ باور کن من دختری معمولی هستم و هیچ ویژگی علاوه ای ندارم ، بیهوده جست وجو می کنی .
گفت :
ــ می خواهم ببینمت .
ناچار پذیرفتم و برای پنجشنبه عصر، رویِ نیمکت چوبی در گوشه ی آشنایی از پارکِ شهر قرار گذاشتیم و گفت که برایِ آنکه او را بشناسم ، چند شاخه گل یخ در دستش ... و بعد نیز مثلِ همیشه خداحافظی کردیم .
فردا و پس فردا را همچنان با خود در کلنجار بودم . هرگز تجربه ای از این دست نداشتم ، صادقانه بگویم ، بیشتر ذوق و التهاب داشتم تا تشویش و یأس ؛ دوست داشتم هرچه زودتر صاحبِ این صدایِ دلنشین را ببینم . اصلاً انگار او را از خود می دانستم . دلم هوایش را کرده بود، در این غریبستان شده بود تنها مایه ی دلخوشی ام . در طی این دو روز چندین بار جلوی آینه قرار گرفتم و ضمن برانداز خودم انعکاسِ ذهنم را نیز به تماشا می نشستم . می دانستم فوق العاده نیستم ، نه زشت و نه زیبا، نه پولدار و نه بی بهره از مال دنیا، و با همه ی این احوالات دختری بودم مثلِ بقیه ، نه کمتر و نه بیشتر. تنها خصوصیاتی که می توانستم بدانها ببالم غرورم بود و آزادی و کتاب ها و تنهایی ام و دیگر هیچ . به همین جهت هم بدون هیچ هراس و یا طمعی ، عصر پنجشنبه ی یکی از آخرین روزهای زمستان ، حوالی ساعتِ مقرر، راهیِ محلِ موعود شدم .
آسمان نیلی رنگ بود و شاخه ها هنوز لخت و کلاغ ها ساکت و دلتنگ ، بر رویِ چمن هنوز اثری از برفِ چند روز پیش به چشم می خورد. همین که رسیدم ، قدم هایم را سست تر کردم ، خیلی نزدیک شده بودم ، صدایِ تپش قلبم را به وضوح می شنیدم و در همین حال چشمم به کسی افتاد که بر روی نیمکت چوبی نشسته بود و رو به رویش را تماشا می کرد، ایستادم و ناخودآگاه خود را پشت درختان پنهان کردم و دوباره نگاه کردم ؛ جوانی بود با قامتی ورزیده ، موهایی براق و چهره ای روشن . یقه ی کت اش را بالا کشیده بود و گاه اطرافش را نگاه می کرد و گاه شاخه هایِ گل یخی را که در دست داشت به صورت نزدیک می کرد و می بویید. جرئت نزدیک تر شدن نداشتم . نه ! این آن تصویری نبود که از او در سر داشتم . حس کردم صاحب آن صدا با من سنخیتی ندارد. فکر می کردم شاید اگر او نیز چشمش به من بیفتد، حس کند که مرا عوضی گرفته و سرخورده و مأیوس به راهِ خودش برود. وقتِ آن بود که شخصیت و غرورم را در بوته ی محکی بیرحمانه بگذارم ، آزمایشی که به هیچ وجه نه تاب و توانِ آن را داشتم و نه حوصله و بنایِ آن را، نه اینکه به خود باور نداشتم و خود را کمتر انگارم ، اصلاً این طور نبود، که خود واقف به تمام بود و نبودم و آشنا بر همه وجودم بودم اما حوصله ی دغدغه هایی این چنین را نداشتم . می ترسیدم دستمایه ی امتحانِ جوانکی هوسباز قرار گیرم تا یا به جسارت و پوزخند به راهِ خویش رود و یا به محذور و مصلحت ، مدتی ادامه دهد. نه من خواهانِ هیچ کدام از اینها نبودم . حتی اگر روزی روزگاری در سر سودایی را می پروراندم ، به دنبال کبوتر بام خویش بودم و نه بیشتر. همه ی این افکار همان طور که از پشت آن بوته ها او را می پاییدم که چگونه با بی قراری اطراف را می کاود و گاه می نشیند و گاه با شاخه های گل یخ دستانش بازی می کند، از ذهنم گذشت ؛ ناگزیر کم کم پا پس کشیدم و از همان راه آمده بازگشتم .
همان شب زنگ زد و بدون مقدمه بنایِ شکوه از بی اعتباری حرف و قول زنان را گذاشت و اینکه راست می گویند که زنها در دوستی نامطمئن و در قول و قرار بی اعتبارند و اینکه عهدشان را همچون خواب از یاد می برند و قولشان مثل برف زود آب می شود، و همه ی اینها را شنیده بود و اما تا امروز آنها را باور نداشت . همین طور می گفت و می گفت و چون تمامی عقده هایش را بیرون ریخت و سکوت کرد گفتم :
ــ اما من آمدم ، ولی ...
و دیگر چیزی نگفتم . آن وقت پرسید:
ــ ولی چی ؟
گفتم : می دانی من عاشق تنهایی هستم ، فکر می کنم آدم اگر تنها باشد، از غیر آزاد است و هرگز سرخورده و مأیوس نمی شود. می تواند در خود و در خیال و خاطره اش دنیایی امن بسازد و در آنجا همه چیز و همه کس را مطابقِ میل و دلخواهش بجوید و از زبان هر کدام هرچه دوست دارد بشنود و در نگاهِ آنها گمشده ی خود را بیابد. می دانی من در تنهایی نفس می کشم و بال و پر می زنم . قسم خورده ام که این همسفرِ وفادارم را به آسانی از دست ندهم و این سفره را با کسی شریک نشوم . ولی حالا در آسمان تنهایی ام پرنده ای پیدا شده که آوازهایی تازه سر داده است و عزم کرده است تا مرا به سوگندشکنی وادارد. بگذار بر عهدم بمانم و آسمان آبی خیال و خاطره ام فقط با نغمه های این پرنده همچنان دوست داشتنی بماند و نه چیزی بیشتر و بگذار این خاطره ی شیرین همیشه در ذهنمان یادگار بماند که من از ادامه ی این راه می ترسم و از هرچه رنگِ ناسپاسی و حسابگریِ آدمی را به خود بگیرد بیم دارم ... اما هرچه گفتم بی فایده بود و او تا قول و وعده ی دیگری برای هفته ی آینده در همان زمان و مکان نگذاشت دست برنداشت .
هفته ی بعد حوالی همان ساعت به راه افتادم . این بار دیگر دل به قضا داده و خود را به دستِ تقدیر سپرده بودم . با خود گفتم هرچه باداباد! هرچه می خواهد بشود!
این بار آسمان سربی رنگ بود و بعض آلود. سوز سردی می وزید و سرشاخه ها را به هر سو می راند. وقتی رسیدم او را دیدم که بر رویِ همان نیمکت نشسته بود. بارانیِ قهوه ای رنگی پوشیده بود و شال گردنی شیری انداخته بود. باز هم همان شاخه های گلِ یخ را در دست داشت . با دیدنش بار دیگر قلبم لرزید و زانوانم از رفتن بازماند و روحم دوباره گرفتار وسواس و تردید و دودلی شد. نمی دانم کدام بیم و چه ترسی بود که قدم هایم را چنین از رفتن بازمی داشت و ذهنم را عاجز می ساخت . کمی در جایِ خود ماندم و سپس در میانِ دسته ای دخترِ دبیرستانی که سروصداکنان در حال عبور بودند، وارد شدم و خود را به او نزدیک کردم و از رو به رویش گذشتم . با همان صورتِ مهتابی و پیشانیِ بلند و چشمانِ جست وجوگر داشت اطراف را می کاوید. برایِ یک لحظه نگاهِ نگرانش در نگاهم گره خورد و بیش از پیش آشفته و سودایی ام کرد. هرچه بود باز نتوانستم تاب بیاورم و همچنان همراه آن دخترکان از آنجا دور شدم و حتی نیم نگاهی نیز به پشتِ سرم نکردم و دوباره از همان راه بازگشتم .
تا دو هفته ، زنگ نزد و من بی قرار و ناآرام از خودم ، از کرده ام و از آنچه رفته بود، پشیمان بودم . فکر اینکه دیگر تماس نگیرد، دیوانه ام می کرد. درست حالِ قماربازی را داشتم که خال برنده را در دست داشته اما در اثر بُزدلی و تردیدی که مبادا دستش خوانده شده باشد، آن را رو نکرده و اکنون بازی را مفت باخته است . کاش حداقل یک بار دیگر تماس می گرفت ! انگار به این ارتباط مرموز معتاد شده بودم . در این مدت اگر خودم شماره ای از او داشتم ، بدونِ معطلی قدم پیش می گذاشتم و تماس می گرفتم . اما اکنون بایستی روزها و لحظه هایم را در انتظاری واهی و شاید هم بی فرجام ، سپری می کردم .
اما او پس از پانزده روز تلفن کرد و با صدایی مأیوسانه گفت :
ــ افسوس که نتوانستم دیگر زنگ نزنم و حیف که قلب ما مردها از شماها مهربانتر است و افسوس که در دوستی و معرفت پابرجاتریم !
و دیگر چیزی نگفت . آن وقت من پرسیدم :
ــ تو هیچ گاه کوه می روی ؟
گفت :
ــ کم و بیش ، چطور مگر؟
گفتم :
ــ مثل این است که آدم در کوه آرام آرام با هر قدمی که برمی دارد از تعلقاتش فاصله می گیرد. می دانی ، در کمرکشِ همین کوهِ حاشیه ی شهر نقطه ی غریبی هست که همه از آن هراسانند اما من خیلی دوستش دارم . آنجا، یعنی درست پشتِ همان آخرین پیچِ تند، صخره سنگی هست رو به پرتگاهی مخوف ، من هر وقت کوه می روم ، مدت ها همان جا پشت به همان صخره می نشینم و به پایین نگاه می کنم .
عجیب است ، در آنجا فاصله ی میان مرگ و زندگی به اندازه ی یک تار موست . می نشینم آنجا و به همه چیز فکر می کنم ، اصلاً گاه در یک لحظه وسوسه می شوم تا همانند آن عُقابی که جلویِ چشمانم و بر فراز دره ای عمیق بال می گستراند و جولان می دهد، خودم را از آن بالا رها کنم و دیگر از تمامی بیم و امیدها خلاص شوم .
و بعد ادامه دادم :
ــ می دانی در آن نقطه و پشت به همان صخره به همه چیز فکر می کنم ، به زندگی ، به دنیا، به آسمان بالایِ سر و به دشت های روبه رو، به کودکی ام ، به جوانی ام ، به روزگارم ، به آرزوهایم و به ...
آن وقت ساکت شدم و او پرسید:
ــ به چی ؟
گفتم :
ــ به مرگ ... راستی تو درباره ی مرگ چه فکر می کنی ؟
با دلخوری گفت :
ــ آه ! مرگ حقیقت است و تنها نغمه ی غم انگیز این سمفونی زیبا.
گفتم :
ــ نه ! مرگ ، فضیلت است و تنها پایانِ رهایی بخش این معما.
گفت :
ــ چه می گویی ! مرگ ، کجا فضیلت است ؟
گفتم :
ــ آنجا که درد، رنج ، بیماری ، زوال ، فقر و تباهی است و آنجا که دروغ و خیانت .
گفت :
ــ می خواهم ببینمت .
ــ گفتم دوباره می آیم و باز هم می آیم اما فقط برایِ اینکه خود لحظه ای دیدار تازه کنم و نه چیزی بیشتر.
پس از مکثی ادامه دادم :
ــ با چه مهارتی پروانه ای تنها و آزاد را در میان تارهایی که آرام آرام اما به استادی تنیدی زمین گیر خویش ساختی .
و چون همچنان ساکت بود، ادامه دادم :
ــ اما تو هرگز مرا نخواهی دید!
آن وقت گفت :
ــ اصلاً مقصر خودم هستم که حالا تو این طور بیرحمانه قضاوت می کنی .
گفتم :
ــ چطور مگر؟
گفت :
ــ در همان اولین قرار، باید خود پا پیش می گذاشتم و در میان آن بوته های انجیر که مخفی شده بودی به دیدنت می آمدم و در همان دومین قرار باید خود برمی خاستم و از میانِ آن دخترانِ مدرسه ای دستت را می گرفتم و پایِ قرارت می آوردم . اما در هر دو بار تنها به انتظار نشستم تا خودت پیش آیی و به عهدت وفا کنی .
در حالی که قلبم از حرف هایش به لرزه افتاده بود و دهانم از حیرت باز مانده بود
پرسیدم :
ــ تو مرا دیدی ؟
گفت :
ــ هر دو بار! با همان لباس تیره و شال مشکی بلند بر رویِ موهایی قهوه ای و در بین دختران بازیگوش مدرسه ای که از مقابلم می گذشتند؛ دو چشم سیاه که متفاوت می نمود.
احساس می کردم زبانم بند آمده است و توان جواب ندارم . گویی یکباره تمامیِ آن دیوارهایِ نفوذناپذیر ترس و تردید فروریخت و دیگر خود را از هر قیدی رها احساس می کردم . دلم می خواست همین لحظه کنارم بود تا به پاسِ آن همه متانت و وفاداری و به عذرِ این همه بدعهدی و پریشان گویی ، او را می بوسیدم .
دوباره گفت :
ــ می خواهم ببینمت .
گفتم :
ــ می آیم ، اصلاً این بار برای جبران دفعات قبل زودتر می آیم و به انتظارت بر روی همان نیمکت چوبی می نشینم .
آخر هفته با ذوق و شوقی خاص خود را آراستم ، زیباترین لباسم را پوشیدم و همان شالِ سیاه رنگی را که دوست می داشت رویِ سر انداختم و به سویِ وعده گاه شتافتم . می ترسیدم که مبادا لحظه ای کوتاه را از دست بدهم . می خواستم زودتر در همان محلِ موعود به انتظارش نشینم ، به انتظار این همدمِ ساعاتِ دلتنگی و این مونسِ لحظاتِ بی کسی ام ، به انتظار صاحب آن صدایِ دلنشینی که اینک سلطان روح و قلبم شده بود. غرق در این خیالات بودم که ناگهان دیدمش که داشت از روبه رو خرامان و خندان پیش می آمد اما تنها نبود و دست در دست دختری زیبا و آراسته ، هر دو سرخوش از زمزمه ای در میانشان . ناگهان بر جایم میخکوب شدم و انگار همه دنیا پیش چشمم تیره و تار شد، چه زود کاخ کاغذی رؤیاهایم فروریخت و چه زود ایمانی که به انسان و عشق آورده بودم تباه شد! بر زودباوری و ناپایداری ام در برابر زبان بازی های او نفرین فرستادم و قبل از اینکه نزدیکتر شود صورتم را برگرداندم و به سرعت بازگشتم ، اما انگار او نیز لحظه ی آخر مرا دید و چیزی گفت و چند قدمی به سویم آمد، اما من دیگر هیچ چیز نمی دیدم و هیچ صدایی نمی شنیدم و به سرعت خود را در میان جمعیت گم کردم و به سمت خانه بازگشتم . اما نه ، به خانه نیز بازنگشتم ، گویی اختیار قدم هایم را نداشتم و آنها داشتند مرا به سمت و سوی روزهای تنهایی و میعادگاه همیشگی دلتنگی هایم ، یعنی کوهستان می بردند، با اینکه سرد بود و خلوت و چند نفری بیشتر آن اطراف پرسه نمی زدند اما من آشفته و غرق در افکارم با سرعت داشتم بالا و بالاتر می رفتم ، بعد به همان نقطه ی غریب و همان صخره ی سحرآمیز رسیدم ، یک بار دیگر بر همان سنگ خاره تکیه دادم و افکارم را متوجه اوهام بر باد رفته ام کردم . نفس زنان و ملتهب مدتی را همان جا گذراندم و به تمام این ماه های فریب و ریا اندیشیدم و بر خود که بازیچه ی مشتی تزویر و دروغ شده بودم لعنت فرستادم .
خورشید داشت بی صدا و سنگین به سوی مغرب پایین می رفت تا پشت بلندترین قله پنهان شود، دوباره همان افکار موهوم به ذهنم هجوم آورده بودند، فکر پوچی حاکم بر هستی ، فکر سراب بودن تمام سوداها، فکر خرابی و نامردمی و دغلکاری آدم ها، فکر کسالت و بی حاصلی زندگی و بعد دوباره وسوسه ی مرگ و تصور پایانی شجاعانه و اختیاری بر تمامی این فریبکاری ها... و آنگاه دلم قوت گرفت ، یک قدم بر لبه ی آن پرتگاه پیش تر رفتم ، حتی سوز سردی که می وزید نیز نمی توانست دانه های درشت عرق روی پیشانی ام را بسترد و گرمای پیکر آتش گرفته ام را اندکی فرونشاند، پاهایم سست تر شدند و خویش را با همه وجود به سمت پایین رها کردم ، اما انگار درست در آن لحظه ی آخرین و در واپسین دم انگشتانی نیرومند به دور بازوانم حلقه شد و بدن بی حس و رخوتناکم را به سمت عقب کشید، چون یک لحظه صورتم را برگرداندم و صاحب آن دستان را دیدم ، بی اختیار خویشتن را در اختیار او رها کرده ، سر در سینه اش قرار دادم و چشم هایم را بستم ، خدای من او اینجا چه می کرد! هر دو لحظه هایی در سکوت و بی خبری و وحشت و در همان فضای ملتهب آنجا نشستیم و بعد که به خود آمدم با دست او را عقب زدم و به او مثل غریبه ای ناآشنا و مزاحم رسیده از راه گفتم :
ــ لعنتی ، دیگر راحتم بگذار و برو با دل مشغولی هایت سرگرم باش ! خشمگین گفت :
ــ ای دیوانه ی حسود! خواهرم بود و هنوز آنجا، آن پایین منتظر ماست .
تنها کاری که توانستم بکنم این بود که دوباره با شرم در آغوشش خزیدم و گونه ام را روی سینه اش که هنوز نفس نفس می زد گذاشتم و در دل بر ندانم کاری و خشم و تعجیل خویش و آن کار احمقانه ای که می خواستم بکنم ناسزا فرستادم .
روزها و فصل هایی که رفته بود آن قدر حرف و حدیث و بحث و حکایت با همدیگر داشتیم و آن قدر در گوش هم نجوا و زمزمه کرده بودیم که دیگر اکنون فارغ از هر گونه ترس و تردید و دغدغه ، هر دو خیلی زود در مقابل تمنای دل و سودای روح مان تسلیم شدیم و جفت آخرین خویش شدیم و زندگی مشترکی را آغاز کردیم .
شاید همه چیز از ابتدای آشنایی خانواده ها و خواستگاری تا برگزاری مراسمی ساده و بی تکلف در شهرستان ما، چند روزی بیشتر طول نکشید و تمام آن دل نگرانی ها و پرس و جوها و تشریفات و مراسم ، همه و همه با همدلی و هم نفسی دیرین ما دو نفر به سادگی و سهولت و بی ریایی آب و باد و آفتاب گذشت و به انجام رسید و دوباره هر دو به سر کار و زندگی خود بازگشتیم ، با این تفاوت که قرار شد فعلاً همان خانه ی کوچک و ساده من ، خانه بختم باشد و آنجا را با کمک یکدیگر به سادگی آراستیم و اینها همه مقارن نخستین ماه بهار بود.
هر بامداد پنجره ام را با سرخوشی به روی آسمان صبح می گشودم و برای گنجشک هایی که هنوز روزی خود را در ایوان روبه روی اتاق من می جستند، چیزی می پاشیدم و بعد به آسمان و زمین و زمان نظری خریدارانه می انداختم ، نگاهم از رنگ و نور و طراوت آفتاب و از صف ممتد و به هم فشرده ی درختان صنوبر حاشیه ی خیابان جان می گرفت و نسیم خوش سحرگاهی را به اعماق سینه ام فرو می بردم و با برگ و باد و قاصدک ها نجوا می کردم . قطره هایی چند بر گل برگ های نورسته و گلدان های پامچال و زنبق کنار پنجره آب می پاشیدم و زیر لب چیزی می خواندم و بعد خود را می آراستم و به نیت بیدار کردن دلدارم با سروصدا سفره ای مهیا می ساختم ، تا او را نیز در این سرخوشی خویش شریک کنم .
روزها و شب ها از پی هم می گذشتند و ما دو تن ، همچون دو چکاوک مست بی خبر، بال در بال یکدیگر می پریدیم و نفس در نفس هم می دمیدیم و سر در آغوش یکدیگر می آرمیدیم .
من همچنان سرگرم کارم بودم ، می خواندم ، می نوشتم ، ترجمه می کردم و به تدریس مشغول بودم و او نیز به تازگی در یک شرکت حفاری بزرگ مشغول شده بود. دو هفته در کنار من بود و دو هفته دور از من ، روی یک سکوی نفتی در جنوب . اما انگار مهجوری او مشتاقی بیشتر مرا همراه داشت . وقتی می رفت تا یک هفته دلمرده و پریده رنگ بودم ؛ درست مثل همین شمعدانی های روبه رویم و مثل همین آفتاب افسرده ی پاییزی . اما هفته دوم به محض بازگشتن اش بار دیگر شاداب و ترانه خوان می شدم ؛ درست مثل همین بارانی که می بارید و مثل همین فاخته ای که گاه آوازی سرمی داد.
خانه ی دلتنگ و پرملالم همیشه در آستانه ی بازگشت او رنگ و صفایی دیگر می گرفت . غبار از شیشه و آینه می گرفتم و فرش و قالی را می روبیدم و ایوان و کوچه را آب می پاشیدم ، پیراهنی به رنگ شاد زنده ، درست همرنگ روزگارم می پوشیدم و غذایی را که دوست داشت تدارک می دیدم و بعد به انتظارش می نشستم و چون صدای قدم هایش را می شنیدم ، سراپا شوق به سوی در می شتافتم و آن را می گشودم و نفس زنان به گردنش می آویختم و دوباره روزهایی در سبکباری و بی خبری با جفت خویش نجواکنان از شاخساری به شاخسار دیگر می پریدیم و آوازخوانان از باغچه ای به باغچه ی دیگر می گریختیم . هفته ها می گذشت و ماه ها و فصل ها و ناگهان سالی طی شد و ما همچنان به کامروایی و عشرت و آسمان و زمین به تماشا و حسرت ، و من مانند طفلی دبستانی ، تازه داشتم واژگان انسان و عشق و زندگی را با تمامی تار و پودم تجربه می کردم . حضور او، صدای او و نگاه او به راستی برایم رستاخیزی دوباره بود، بارها و بارها با خویشتن و تنها و در کوه و دشت و صحرا به شوق فریاد برمی آوردم که : آه خدایا، زندگی هست ، عشق هست و انسان چه والاست
یک روز عصر زودتر از معمول صدای قدم ها و بعد در زدن او را شنیدم ، در یک چشم برهم زدن خود را پشت در رساندم و ذوق زدگی خود را از آمدن زودهنگامش پنهان نکردم ، رنگی پریده و نگاهی بی رمق داشت و چون با دلواپسی چشم به او دوختم ، گفت ، مریض شده ام و بایستی کمی استراحت کنم . دستپاچه خود را کنار کشیدم و زودتر بستری مهیا ساختم و کمک کردم لباس هایش را عوض کند و باز دل نگران منتظر ماندم تا بیشتر بگوید. می گفت ، چند روزی است اشتهایش را از دست داده و چند باری است که خون بالا آورده و حالا مرخصی استعلاجی گرفته و آمده تا آزمایش هایی بدهد بلکه زودتر روبه راه شود و برگردد. گفتم :
ــ شاید از غذای ناسالم آنها باشد و از این پس دیگر به حرفت گوش نمی دهم و خودم برایت غذا درست می کنم تا ببری .
و چون خسته و خواب آلود از رنج سفر به نظرم رسید و پلک هایی که از فرط خستگی داشت روی هم می افتاد، مثل بچه ای خواباندمش و رواندازش را تا گردنش بالا کشیدم و پاورچین پاورچین از اتاق بیرون آمدم تا چیزی باب میلش برای شب روبه راه کنم .
تا چند روز نگذاشتم پایش را از خانه بیرون بگذارد و این قدر تر و خشکش کردم تا باز سرحال آمد و روبه راه شد و دوباره این فرصتی را که طلب نکرده حاصل شده بود، به همزبانی با یکدیگر و گشت و گذاری گاه گاهی غنیمت شمردیم .
در آستانه ی بازگشت بود و اصلاً در بند پی گیری نتایج آزمایش هایش نبود. می گفت ، نه دیگر نیاز نیست و حالش خوب شده است که به اصرار من و برای اطمینان نزد پزشک شرکت رفتیم و او نیز بار دیگر آزمایش هایی مفصل نوشت و بعد هم به دکتر دیگری ارجاع مان داد و نهایتاً آن پزشک هم در حالی که برگه های آزمایش روی میزش پراکنده و عکس هایی را که از استخوان هایش گرفته بود بر چراغ روبه رویش آویخت ، از او خواست بیرون باشد و مرا مثل آدم های سرد و گرم چشیده و دنیادیده تنها گیر آورد و برایم توضیحاتی داد و دست آخر خطاب به من گفت که نتایج آزمایش ها و عکسبرداری نشان می دهد او نوعی سرطان خون دارد و آینده اش هیچ معلوم نیست و بایستی خیلی مراقب باشیم . راستی آن دکتر سنگدل فکر کرده بود من کی هستم و او کجای جان و روح من جای دارد که این طور در کمال خونسردی و آرامش حرف می زد؟ من همین طور مات و مبهوت نگاهش می کردم و او همچنان حرف هایش را دنبال می کرد. من مثل برق زده ها روی صندلی خشکم زده بود و دیگر فقط حرکت لب هایش را می دیدم . دوست داشتم همه ی اینها اوهامی بیش نباشد و تمام را در خواب دیده باشم . تا اینکه چند بار اسمم را پشت سر هم صدا کرد و من به خود آمدم و در همان آشفتگی و پریشانی از اتاق خارج شدم . حس می کردم حلقه ای آهنین دور گلویم پیچیده و چیزی به سنگینی همه ی دنیا روی سینه ام تلنبار شده و هر دو با تمام توانشان داشتند بر من فشار می آوردند، وقتی بیرون آمدم و او مرا با آن حال و روز دید، به گوشه ای کشاند و با حیرت پرسید:
ــ چی شده ، مگر دکتر چی گفت ؟
و چون خاموشی مرا دید یک مرتبه او نیز ساکت شد و آهسته گفت :
ــ فهمیدم سرطان گرفته ام . می دانستم ، همان اول خودم از آن حال و روزم بو برده بودم ، اما آخر چرا من ؟
یک مرتبه بغضم ترکید و همان جا گوشه ی راهرو به گریه افتادم . هر کسی که از کنار ما می گذشت با دلسوزی نگاهی به من می انداخت و نگاهی به صورت ساکت و رنگ پریده ی او و زیر لب دعا می خواند و می گذشت . فردا صبح وسایلش را جمع کرد و می خواست برود. اصلاً زیر بار نمی رفت و می گفت :
ــ چیزیم نیست ، نگران نباش !
اما من تا چند روز دیگر پیش خود نگاهش داشتم و همه را نیز خبر کردم تا شاید کاری از دست کسی برمی آمد و یا حداقل کسی در اندوهم شریک می شد و زیر بالم را می گرفت . چند تا دکتر دیگر هم عوض کردیم و هر کدام چیزی می گفتند.
اوایل هفته ی بعد که خوب روبه راه شده بود، دوباره به محل کارش بازگشت اما هنوز یک هفته نشده بازگشت ، یعنی این بار با ماشین اداره بازگرداندنش . رنگ و روی زارش خبر از حال نزارش می داد. دوباره بسترش را آماده ساختم و به اصرار خواباندمش . مثل پروانه دورش می گشتم و او با همان چشمانی که هنوز از آتش میل به هستی و سودای عشق به زندگی می سوخت ، فقط آمد و رفت و حرکات مرا تماشا می کرد. چاره ای نبود بایستی درمان را شروع می کردیم ، به خاطر همین اندکی حالش رو به بهبود گذاشت . اما دیگر در وجودش از آن سرزندگی ، شور، نشاط و آن جنب و جوش لبریز از حیات خبری نبود. سلطان جسم و روحم داشت همین جا در مقابل چشمانم مثل شعله ای که رو به احتضار رود، آرام آرام فرومی فسرد و خاموش می شد.
اوایل ، در خانه ی کوچک مان غوغایی برپا بود. همه جمع می شدند و دلجویی می کردند. مرتب یا کسی می آمد و یا کسی می رفت . دلسوزترها در خفا گریه می کردند و دورترها ابراز همدردی و اظهارنظری و نشان پزشک دیگری را در اختیارمان می گذاشتند. اما چند ماهی که گذشت همه رفتند و دوباره من ماندم و او. من دیگر اصلاً کارم را رها کرده بودم و همه زندگی ام شده بود مراقبت از او. هر گاه بحران تبی پیش می آمد پاهایش را در ظرف آبی می گذاشتم و به آرامی می شستم و هر لحظه هجوم هذیانی به سراغش می آمد بر پیشانی اش پارچه ای مرطوب می بستم و به نوازشش می پرداختم . هر وقت از درد بی تاب می شد بی صدا گریه می کردم و با قرص و دارویی آرامش می ساختم و هر زمان زخمی و جراحتی برمی داشت آن را بر پوست و گوشت خود حس می کردم و آهسته بر آن مرهم می نهادم . هر موقع حالش بدتر می شد چند شبی در بیمارستانی بستری اش می ساختم و خود از شب تا صبح کنار بالینش می نشستم و هر شب و نیمه شبی چیزی نیاز داشت بی مهابا از خانه بیرون می زدم و برایش آماده می ساختم . تمام بند بند وجودم در تلاش برای بهبود او و همه ی تارهای روحم به نماز و دعا برای سلامتی او مشغول بود، اما افسوس که انگار دست تقدیر را چاره ای دیگر در آستین و پای سرنوشت را راهی دیگر در پیش روی بود.
یک روز صبح ، پس از یک شب تمام بی خوابی و ناله و پریشانی ، تازه چشمانش برهم رفته و آرام گرفته بود و من در ایوان خانه داشتم به گل های خشکیده در کوزه ها آب می دادم و علف های هرز کنار آنها را حرس می کردم ، آن وقت بی اختیار و ناگهان هرچه خار و خاشاک در دستم جمع شده بود را به سمت آسمان پرتاب کردم و با خشم گفتم : ای زمانه ی بی چشم و رو! دیدی آخر این دو دلداده هم نفس را نگون بخت ساختی و ای روزگار حسود دیدی آخر این دو فاخته سر فرو برده درهم را به تیر چشم زخم خود بر زمین انداختی ...
سرانجام بعد از شکوه های دیگر خودم نیز رفتم و کنار تخت او به خواب رفتم .
هر تمهیدی بی فایده و هر تلاشی بی حاصل بود. چند بار به تهران رفتیم و هر بار مأیوس تر از پیش بازگشتیم . عفریت نابهنگام بیماری همچون صاعقه ای که به ناگاه شاخسار سرسبز درختی تناور را بر فراز تپه ای در صحرا به کام خود کشد، هر روز در کار کاستن وجود او بود و دم به دم نحیف ترش می ساخت و او خود با چشمانی باز و ذهنی آگاه ، به تماشای زوال و خاموشی شمع هستی اش نشسته بود و دیگر به آنچه از ازل بر لوح سرنوشتش نوشته شده بود تسلیم بود. هر بار سخنی از یأس و ناامیدی می گفت ، با عجله میان حرفش می دویدم و آیه های صبر و امید بر زبان می راندم و هر لحظه کلامی از خداحافظی و وداع به میان می آورد با مهربانی سرش را به سینه می فشردم و ترانه های عشق و وفا در گوشش می خواندم و روزگارمان به همین منوال می گذشت و روز و حالمان همین گونه طی می شد.
اواخر پاییز بود و طبیعت نیز به همان حال و روز من حالش رو به وخامت گذاشت . دو هفته بود در بیمارستان بودیم و هر روز خون تازه به او تزریق می کردند و هر شب تنها خودم تیماردارش بودم و اجازه نمی دادم کس دیگری نزدش بماند. شبی که حالش از همیشه وخیم تر بود و تا سپیده صبح چشمانش بر هم نرفته بود و می نالید و پریشانی می کرد و من هر بار می دویدم و دکتر و پرستاری بر بالینش می خواندم و آنها نیز دارویی تجویز می کردند و می رفتند، نزدیک سپیده صبح دیدم دوباره نفسش به شماره افتاده است و لبانش خشکیده و از تب می سوزد، خواستم باز کسی را خبر کنم ، دستم را محکم نگاه داشت و رها نکرد و نفس نفس زنان در حالی که به زور چشمانش را باز نگاه داشته بود، نگاهم کرد. همان جا آرام گرفتم و گونه هایم را به صورتش چسباندم و شروع کردم زیر لب به زمزمه خواندن و برایش درد دل کردن ؛ اینکه چقدر دوستش می داشته ام و چطور عاشقش بوده ام و همین طور آرام و آهسته داشتم شرح دلدادگی ام را در گوشش نجوا می کردم که دیدم پس از ماه ها دوباره لبخندی از سر رضایت بر لبانش نقش بست و بعد از چند لحظه سینه اش را بالا آورد و نفسی بلند کشید و دیگر تکان نخورد. اما من همچنان سر در گوشش ، نوای دوستت دارم را ترنم می کردم تا کم کم صورتش مثل گل یخ به سردی گرایید، در حالی که هنوز رایحه ی دل انگیزش نفسم را آکنده بود... و باز من ماندم و تنهایی و پاهایی که از او سرپا مانده و دست هایی که از او گرما گرفته و قلبی که او به طپش انداخته بود.
گران ترین شهر های جهان به ترتیب:
آسیا: توکیو-اوزاکا-سئول-جاکارتا-تهران
اروپا:زوریخ و زنو- پاریس-لندن-اسلو
آمریکا:نیویورک-سائوپائولو-تورینو-لوس آنجلس
آفریقا:کیپ تاون- رازاویل-لاگوس-آبی جان
ارزان ترین شهر جهان:
هراره مرکز شهر زیمباوه در آفریقا
به طور کلی کشور های آمریکای شمالی(ایالات متحده و کانادا) و کشور های اروپای مرکزی و غربی با در آمد سرانه 30.000 الی 45.000 دلار کشور های ثروتمند جهان و کشور های افریقایی بخصوص ناحیه صحرای بزرگ آفریقا جزو فقیرترین کشورها محسوب می شوند.
کیفیت زندگی در شهر های جهان:
آخرین بررسی ها و ارزیابی ها نشان می دهد که شهر زوریخ در سویس بهترین و بغداد بدترین شهر جهان از نظر کیفیت زندگی شهروندان است.
شهر های که بهترین کیفیت زندگی را دارند عبارتند از :
زوریخ(سویس)-ژنو (سویس) -ونکوور(کانادا)-وین(اتریش)-اوکلند(نیوزلند).
پس از شهر هایی که به ترتیب اول تا پنجم شده اند شهر های مهم دیگر عبارتند از:
سنگاپور پر کیفیت ترین شهر آسیا -توکیو (ژاپن)-شانگهای(چین)- فرانکفورت(آلمان)-مونیخ(آلمان)-دوبلین(ایرلند) - قاهره(مصر)- تهران(جمهوری اسلامی ایران) - و بغداد رتبه آخر.
با کیفیت ترین شهر ها کماکان در کانادا - اروپای مرکزی- استرالیا و اقیانوسیه قرار دارند.
دور دنیا به صورت پیاده در چند ساعت پیموده می شود؟اگر بتوان هر ساعت 3200 متر پیاده روی کرد چقدر طول می کشد تا دور دنیا را پیاده بپیمایید؟ | |
| |
| |
| |
| |
| |
| |
| |
|